Aslında bir patatesten elektrik üretmek çok basit. Bildiğiniz patatesin bir tarafına bir çivi, diğer tarafına da bir bakır tel batırdığınızda ortaya yaklaşık 0,5 Voltluk bir pil çıkıyor. Marketten aldığınız normal bir kalem pilin 1,5 Volt olduğunu düşünürseniz, 3 patates 1 pil demek.
Caleb Charland bu basit fikirden harekete geçmiş ve önce patates, daha sonra da elma, armut, portakal ve ne kadar meyve-sebze bulduysa hepsini deneyip çeşitli piller yaratmış modern bir kaşif. Bakın bu ilginç kişi neler yapıyor:
CalebCharland.com adresinde daha fazla enstalasyonunu bulabileceğiniz Caleb Charland’ın yukarıdaki zeka dolu uygulamalarını inceleyince, değil patatesten, dalındaki elma-armuttan bile elektrik elde edilebileceğini gördük ve heyecanlandık. Peki bir patatesten nasıl enerji çıkıyor? Patates pili nedir?
PATATESİN ENERJİSİ NEREDEN GELİYOR?
Patates pili yapması çok basit. Patatese 1 çivi, 1 de bakır tel saplamak yetiyor. İşte piliniz hazır. E peki bu şey nasıl çalışıyor? Enerji nereden geliyor? Basitçe anlatalım:
Elektriği doğuran şey elektronların hareketi. Nasıl ki su, dolu kaptan boş kaba doğru akıyor; elektronlar da öyle. Çok elektron olan yerden az elektron olan yere doğru akınca elektrik oluşuyor. Su nasıl borudan akıyorsa elektron da telden akıyor.
Pilin bir artı, bir de eksi ucu var. Elektron eksi uçtan artı uca doğru akıyor. Patatesteki çivi (aslında tüm çiviler galvanizli teldir) ile bakır kablo arasında aynı şey oluyor: İki ucu birbirine değdirirseniz akım gerçekleşiyor. 1 patates yetmezse patatesleri yan yana dizip mesela 3 büyükçe patatesten bir kalem pil yaparak bir led lambayı yakmak mümkün. (Yanyana nasıl dizildiğini üstteki ilk resimde göreceksiniz. O resimde elmalar dizilmiş ama olsun, aynı şey. Aslında enerjiyi oluşturan unsurlardan biri de patatesteki veya yukarıda resimde gördüğünüz meyvelerdeki asit. Asit iletken bir sıvıdır. Bir yandan da çivinin galvanizindeki atomların elektronlarını çözerek çiviyi eksi yüklü hale geçirir. Eksi yüklü çivideki elektron fazlası, yükü eksi olmayan bakır uca doğru akmak zorunda kalır; yolda geçerken lambayı yakar. Bu kadar basit.)
PEKİ PATATESLE CEP TELEFONU ŞARJ EDİLEBİLİR Mİ?
Patatesten elektrik üretmenin kitabını yazan Caleb Charland, son çalışmasında Microsoft ile biraraya gelmiş ve bir cep telefonunu sadece patates ve elma enerjisiyle şarj etmenin ne kadar kolay olduğunu gözler önüne sermiş. Bakınız aşağıdaki video:
Londra’daki Westfield alışveriş merkezinde 24 Temmuz 2014 tarihinde 800 adet patates ve elma kullanılarak gerçekleştirilen bu gösterinin kısa videosu yukarıda. Bu bir buçuk dakikalık video Türkçe değil, fakat görseller herşeyi basitçe anlatıyor ve sanatçı bu yaptığı deneyle bizi bir kez daha şaşırtmayı başarıyor.
“Elektriğin bu kadar basit bir fenomen olması beni her zaman büyülemiştir” diyen Caleb Charland, bu deneyinde sadece elma ve patates (elektrolit) ile bakır tel ve çivi (elektrot) kullanarak yaklaşık 6 Volt 20mA değerinde enerji üretiyor. Meyve ve sebzelerin sadece vücudumuza değil bir cep telefonuna da enerji verebileceği ilk kez bu boyutta bir enstalasyon ile gözler önüne serilmiş oluyor.
Yani sonuç ortada: Cep telefonumuzu şarj etmek için ülkede ille de nükleer santral yapılmasına gerek yok. Patates hem doğayla barışık, hem de her derde deva.
